Intimiteit en seksualiteit in het woonzorgcentrum

In de schoot van de werkgroep dementie werd het thema “intimiteit en seksualiteit” uitgediept: we willen graag het taboe doorbreken en hierover kunnen spreken met de bewoners. Hoewel dit thema dagelijks op TV en in tijdschriften en kranten opduikt, blijkt dit geen evidentie in een woonzorgcentrum. De baanbrekende bijdrage “Breek de stilte” van Dr. Satya Buggenhout was hiervoor het uitgangspunt, verschenen in de huiskrant tijdens de lente 2016.

We schreven een vernieuwde en vernieuwende visie op het onderwerp, uitgaand van de Universele Rechten van de Mens, een definitie van de Wereld Gezondheidsorganisatie en het Sensoa-raamwerk. De Wingerd werkt nu een positief beleid uit om de theorie naar de werkvloer te vertalen en alle zorgverstrekkers aandachtig maken voor signalen hierrond.

Hoe kan wie echt eens alleen wil zijn en niet gestoord wil worden dit laten zien? Krijgen wij in de praktijk met intimiteit en seksualiteit te maken? Erover praten, hoe begin je eraan en hoe verloopt dat dan? Zijn er ook grenzen in de zorg? Zijn er situaties die grensoverschrijdend zijn? Zijn er gedragingen die niet zomaar kunnen tegenover andere bewoners of jezelf ? Welke attitude nemen wij als zorgprofessionals aan?

Breek de stilte

Intimiteit is een heel breed begrip: lichamelijke intimiteit, emotionele intimiteit, intellectuele intimiteit… Aan de hand van een reeks herkenbare casussen zoeken we naar antwoorden op alle vragen rond intimiteit en seksualiteit in het woonzorgcentrum.

We willen het niet alleen bij mooie woorden laten en horen graag hoe de bezoeker, de bewoner of diens familie er over denkt. Bij een nieuwe opname ontvangen zij een visietekst en in het levensverhaal zullen we bevragen wat het voor de bewoners betekent en of zij nog behoefte hebben aan intimiteit of seksualiteit. Bewoners, bezoekers, of familieleden zijn vrij om in het levensverhaal te noteren wat de persoonlijke wensen zijn.

We komen dagelijks in aanraking met intimiteit en privacy tijdens de lichamelijke zorg en het wasritueel, daarom zijn we op zoek gegaan naar handelswijzen om de bewoners met nog meer respect te kunnen benaderen. Een nieuwe brochure behandelt dit aspect: “het wasritueel bij personen met dementie – een intiem gebeuren”.

Privacy is iets waar we allemaal veel belang aan hechten, mensen die in De Wingerd komen wonen evengoed. Aankloppen en vijf tellen wachten zodat een bewoner of bezoeker kan antwoorden, blijkt een vanzelfsprekendheid die al te vaak niet meer systematisch toegepast wordt in de jachtigheid van een werkdag. Met de deurhangers, “niet storen” zoals in een hotel, bieden we opnieuw meer privacy aan bewoners en familie.

Praten over intimiteit en seksualiteit is moeilijk. Het ontwikkelen van deskundigheid op dat vlak is van belang. Alle medewerkers kunnen bij de leden van de werkgroep terecht of bij de experten: rusthuispsychologe Karen Louwet en dokter Satya Buggenhout. Dit alles vraagt vertrouwen en een veiligheid voor jezelf en de bewoner, daarom ontwikkelde Caroline Terranova met enkele collega’s een intimiteits- en seksualiteitsspel. Aan de hand van kaarten met zinnenprikkelende of uitdagende illustraties en leuke vragen starten we het gesprek en breken we samen de stilte.

Heb je nog vragen, dan kan je steeds terecht bij de ambassadeurs van de werkgroep dementie:  Isabelle Boelen, Janssens Petra, Verhoeft Geneviève Verhoeft, Dorien Mertens, Caroline Terranova, Karen Louwet, Veronique Smeulders, Riekje Akkerman, Stephanie Puttevils, Eric Laenen Billen Corinne, Rita Passchyn, Satya Buggenhout, Kristin Claeys, Berkmans Katelijne, Tine Joris, Marieke Verbist, Rita Appels , Johan Kayenbergh, Nele Gaeremynck en vanuit de opleidingsinstellingen Kris Matuscak en Fanny Blyaert.